4342 sayılı Mera Kanunu gereği kurulan İl Mera Komisyonu Başkanlığınca Bayburt İlindeki mera, yaylak ve kışlakların tespit, tahdit ve tahsis çalışmaları halen devam etmekte olup, 4342 sayılı Mera Kanunu ve ilgili diğer mevzuat ( Yönetmelik, Genelge, Talimat) hükümleri gereğince mera, yaylak, kışlak ve umuma ait çayır ve otlakıyelerin sürdürülebilir olarak kullanımı ve korunması için;
1-4342 Sayılı Mera Kanunu gereği, İlimizde bulunan mera, yaylak, kışlak ve otlakların; tespit, tahdit, tahsis işlemleri ile ihtiyaç fazlası mera, yaylak, kışlak ve otlakların her türlü kiralama işlemleri ve otlatma planlarının uygulanması İl Mera Komisyonu tarafından gerçekleştirilecektir.
2-Mera, yaylak, kışlak, çayır ve otlakların hukuki ve kullanım durumu 4342 sayılı Mera Kanunu'nun 4. maddesi ile belirlenmiş olup, bu alanlar özel mülkiyete geçirilemez, amacı dışında kullanılamaz, zaman aşımı uygulanamaz, sınırları daraltılamaz. Ancak, kullanım hakkı kiralanabilir. Kiralama ilkeleri yönetmelikle belirlenir
3-İlimizde 2023 yılı otlatma mevsimi meralarda ve yaylaklarda 01 Mayıs 2023-15 Kasım 2023 tarihleri arasındadır. Bu tarihlerden önce mera ve yaylaklara çıkılmayacak, bu tarihlerden sonra mera, yaylak ve kışlaklarda otlatma yapılmayacaktır. Yıl içerisinde iklim koşullarındaki olağan dışı değişmeler durumunda otlatma mevsimi başlangıç ve bitiş tarihleri İl Mera Komisyonunun alacağı karar ile belirlenebilecektir.
4- 4342 sayılı Mera Kanunu'nun 4. maddesinde "Mera, yaylak ve kışlakların kullanma hakkı bir veya birden çok köy veya belediyeye aittir. Bu yerler Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır." hükmü bulunmakta olup ihtiyaç fazlası meraların kiraya verilmesi İl Mera Komisyonu yetkisindedir. Dolayısıyla İl Mera Komisyonu dışında yapılan kiralama işlemleri yasal olmadığından, Belediye Başkanlıkları, Muhtarlıklar ve şahısların kiralama yetkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan mera, yaylak, kışlak, umuma ait çayır ve otlakıyelerin İl Mera Komisyonu dışında kiralanması durumunda kiralama yapanlar hakkında 4483 sayılı Kanun kapsamında yasal işlem uygulanacaktır.
5-İlimizdeki mera, yaylak, kışlak, umuma ait çayır ve otlakıyelerin otlatma periyodundaki kaba yem üretimleri, mevcut hayvanların otlatma periyodu dönemindeki kaba yem ihtiyacını karşılayamaması ve 4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında tespit, tahdit, tescil ve tahsis çalışmaları henüz tamamlanmaması nedeniyle 2023 yılında ilimizde mera, yaylak, kışlak, umuma ait çayır ve otlakıyelerin il dışından gelen göçerlere (sürü sahiplerine) kiralama işlemi yapılmayacaktır.
6-Muhtarlar ve belediye başkanları; mera, yaylak ve kışlakların ve sınır işaretlerinin korunmasından ve tahsis amacına göre en iyi şekilde kullanılmasının sağlanmasından, geliştirme projelerinde öngörülen hususların yerine getirilmesi ile kamu görevlilerine yardımcı olmakla görevli ve sorumludurlar. Bu nedenle Muhtarlar ve Belediye Başkanları, mera, yaylak ve kışlaklara tecavüz olduğu takdirde durumu derhal Bakanlık İl/İlçe Müdürlüğüne, İl/İlçe Müdürlükleri de Valilik/Kaymakamlıklara bildirmekle yükümlüdürler.
7-Mera Kanunu'nun 26. maddesi kapsamında mera, yaylak ve kışlaklarda otlatma hakkından yararlanmak için, Kanun'un 22. maddesi gereği çiftçi ailelerinin mera, yaylak ve kışlağın bulunduğu yerleşim biriminde en az 6 (altı) aydır ikamet (birincil ikamet adresi) ediyor olması ve hayvanlarının ise 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında yayımlanmış yönetmelik, tebliğ ve talimatlar doğrultusunda Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvancılık Bilgi Sisteminde çiftçi ve çiftçi ailesi üzerine kayıtlı olması gerekir.
8-4342 sayılı Mera Kanunu'nun 26. maddesi gereği mera, yaylak, kışlaklarda otlatma hakkını kullanarak yararlananlardan, 2023 yılı için alınacak otlatma bedeli 28,00 TL/küçükbaş ve 280,00 TL/büyükbaş olarak belirlenmiş olup, bu bedellerin hayvan sayıları ile çarpımı sonucu bulunacak otlatma bedelleri Mera Yönetim Birlikleri'nce tahsil edilir. Mera Yönetim Birliği, kurulu değil ise, Köy Muhtarlıkları ve Belediyeler tarafından tahsil edilerek yine Köy Muhtarlığı ve Belediyelerce açılacak özel hesaba gelir kaydedilir ve bu gelirler o yerleşim yerinin mera alanlarının ıslahı ve geliştirilmesi amacıyla kullanılır. Başka amaçla kullanılamaz.
9-Çiftçi aileleri otlatma hakkından fazla sayıda hayvan otlatamazlar, otlatma haklarını başka çiftçi ailelerine devredemezler. Çiftçi aileleri, otlatma sezonu içerisinde, mera tahsisi yapılmış köylerde, mera komisyonu tarafından otlatma kapasitesine göre verilmiş büyükbaş hayvan birimi cinsinden otlatma hakkı kadar, tahsis çalışmaları tamamlanmamış köy/mahallelerde mevcut duruma göre Mera ve Kadastro Komisyonlarının tespitleri baz alınarak hesaplanacak büyükbaş hayvan birimi kadar hayvan otlatabilecektir. Ancak ikamet ettikleri yerleşim birimine ait mera yaylak ve kışlaklardan yararlanmak için dışarıdan hayvan satın almaları durumunda, satın aldıkları hayvanlar için İl Mera Komisyonunun izni alınmadan mera ve yaylaklardan yararlanamazlar. Yeni alınan hayvanlar mera, yaylak ve kışlaklara çıkarılmadan önce, İl Mera Komisyonuna gerekli belgelerle birlikte başvuru yapılmalıdır. Komisyon bu başvuruları en geç 1 ay içerisinde karara bağlamak zorundadır. İzin başvurusu için çiftçi ailelerinin; satın alma işlemi gerçekleştiğine dair resmi belgeler (banka dekontu, noter satış belgesi vs.), işletmesinin bulunduğu köy/mahallede oturduğuna dair birincil ikametgâh belgesi ve veteriner sağlık raporunu dilekçe ekinde İl Mera Komisyonu'na ibraz etmek zorundadırlar. İzin alınmadığı veya otlatma sezonu başlangıç ve bitiş tarihleri haricinde izinsiz otlatma nedeniyle gerekli cezai işlem uygulanacaktır. Bu şekilde izinsiz otlatma yapanlara, ilave getirdikleri hayvan başına 2023 yılı otlatma mevsiminde kiralamaya esas küçükbaş ve büyükbaş hayvan için bu genel emrin 8. maddesinde belirlenen otlatma bedelinin 3 (üç) katı ceza olarak hesaplanacak ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanun çerçevesinde tahsil edilecektir.
10-Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan mera, yaylak, kışlak, umuma ait çayır ve otlakıyelerde; kaçak otlatma ihbarı olduğunda kolluk kuvvetleri veya kolluk kuvvetleri ile birlikte İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri personeli veya İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri personeli tarafından tespit işlemi yapılacaktır. 4342 sayılı Mera Kanunu 22. Maddesinde; "Çiftçi ailelerinin bir mera, yaylak ve kışlaktan yararlanabilmeleri için, bu yerin bulunduğu köy veya belediye sınırları içinde, tahsisin yapıldığı tarihte en az 6 (altı) aydan beri ikamet ediyor olmaları gerekir. Ancak, Devletçe naklen yerleştirilenler için bu şart aranmaz. Köy ve belediye sınırları içinde arazisi olmakla birlikte tahsis kararı kapsamına girmeyen çiftçi aileleri, o köy veya belediyeye tahsis edilen mera, yaylak ve kışlaktan yararlanamazlar." hükmü gereği hayvan otlatmalarında köyler arasında sınır ihlalleri yapılması durumunda ilgili köy muhtarları tarafından sınır ihlali yapan sürü sahiplerine köy muhtarlıkları tarafından bu genel emirdeki hükümler kapsamında uyarılarda bulunulacaktır.
11-Yasaklanmış yerlerde hayvanlarını otlatmaya devam edenlerle mera, yaylak ve kışlak arazisini sürmek sureti ile tahrip edenler ve izinsiz inşaat yapanlar hakkında, Valilik tarafından 3091 sayılı Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun ile Türk Ceza Kanunu'nun ilgili maddelerine göre gerekli kanuni işlem yapılır. Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen fiilleri işleyenleri zamanında duyurmayan muhtar, belediye başkanı gibi bu Kanunun uygulanmasında görev ve sorumluluk verilen kişiler hakkında, genel hükümlere göre işlem yapılır. 4342 sayılı mera kapsamında olan alanlarda bu madde kapsamında yapılacak iş ve işlemlerde İl/ İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri kontrolünde yapılacaktır.
12-Kurum ve kuruluşlar tarafından hayvancılığı geliştirme amacıyla hazırlanmış projeler kapsamında bulunan hayvanlar, İl Mera Komisyonundan alınacak izin doğrultusunda mera ve yaylalardan yararlanabilecektir.
13-İlimiz meralarının kurallara uygun olarak otlatılabilmesi, verimlilik ve sosyal adalet ilkelerinin zedelenmemesi için yıllardan beri uygulanan, köy ve mahallelerdeki mevcut hayvanların ortak sürüye dahil edilerek, tüm hayvan sahiplerinin katılımının sağlanarak, tutulan çoban ile, kontrollü ve münavebeli otlatmaya devam edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, küçük ve büyükbaş hayvan otlatma alanları ve meraların verimli kullanımının planlanması, ilgili Köy/Mahalle Muhtarlığı veya Belediyesince alınacak kararlar doğrultusunda İl /İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerinin kontrolünde yapılabilecektir. Hayvan sahipleri, İl Mera Komisyonundan talep etmesi ve talebin uygun bulunması halinde, köy sürüsüne katılmadan, köy sürüsünün otlatıldığı yerde ve zamanda ayrı olarak otlatabileceklerdir. Bu durumda olan hayvan sahiplerine, ilgili Belediye ve Köy/Mahalle muhtarlıkları verilen iznin uygulanması konusunda gerekli hassasiyeti göstereceklerdir.
14-4342 sayılı Mera Kanunu gereği, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan mera, yaylak, kışlak, umuma ait çayır ve otlakıyeler Kanunda belirtilen amaç (otlatma ve/veya biçerek değerlendirme) dışında kullanılamaz. Bu alanla üzerine ev, ahır, imalathane, tesis vb. inşaatlar yapılamaz, sürülerek tarımsal faaliyette kullanılamaz, üzerine bağ bahçe tesis edilemez.
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü'nün 08.07.2022 tarih ve E-37234586-115.99-6270142 sayılı yazılarında özetle; arıların farklı bitki türlerinin tozlaşması ve döllenmelerinde önemli görev yapmalarından dolayı bitkilerin çoğalmasını sağlayarak dolaylı da olsa hayvan ve özellikle insanların ihtiyacı olan besinlerin oluşmasına katkı sağlarken, hayatın devamlılığı konusunda büyük bir öneme sahip olduğu, bunun yanında mera alanlarında tozlaşma ve döllenme ile vejetasyonun iyileşmesi yönünde olumlu katkılarının olduğu tartışılmaz bir konu olduğu, ülkemizin büyük bölümünde yaşanan kuraklık neticesinde arıcılık sektöründe ciddi miktarda verim kayıplarının yanında özellikle bal üretim miktarlarında düşüşler meydana geldiği belirtilerek arıcılık açısından bal üretiminde yaşanan kayıpların azaltılabilmesi amacıyla Genel Müdürlüğümüz uhdesinde kararlar alan İl Mera Komisyonlarınca arıcılık için uygun olan mera ve yaylaklarda arıcıların konaklamalarının kolaylaştırılması konusunun değerlendirilmesi istenmektedir. Bu kapsamda gerek Arı Yetiştiricileri Birlikleri gerekse arı yetiştiricileri tarafından Tarım ve Orman İl/İlçe Müdürlüklerine yapılan müracaatlarda; 4342 sayılı Mera Kanununa tabi alanlarda öncelikle büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığa yönelik kullanım hedefi gözetilerek, Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen amaçlar doğrultusunda sürdürülebilirliğin ve düzenli
bir ot veriminin sağlanmasında arıların sağladığı katkılarda dikkate alınarak; Bayburt ili sınırlarında bulunan mera alanlarında arıcılık faaliyetinde bulunmak amacıyla evlere, yollara, okullara, hastanelere, tarlalara, sulama alanlarına, içme suyu kanallarına en az 200 m. mesafede olacak şekilde İl/İlçe Tarım ve Orman İl Müdürlüklerinde arıcılık konaklama vb. işlerde görevlendirilen teknik personeller tarafından uygun görülen mera alanlarına mera zeminine zarar vermemek, mera zeminine ev, baraka vb. yapılar yapmamak şartıyla arıların konaklama izni yıllık/senelik olacak şekilde verilebilecek.
15-Yaylak alanlarında yapılacak olan yayla şenlikleri için İl Mera Komisyonu'ndan izin alınacaktır.
16-İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, Belediyeler, Jandarma ve Emniyet birimleri bu Valilik Genel Emri çerçevesinde yaptırım uygulamaya yetkili ve sorumludur. Bu genel emir kapsamında bulunan cezai ve yasal işlemler, ilgili kurumlarla birlikte koordineli bir şekilde yürütülecektir. Ancak güvenlik sorunu olan yerlerde veya zaman kaybı yaşanmaması adına tüm birimler ( İl / İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, Belediyeler, Jandarma ve Emniyet birimleri) bulundukları ilçelerde, arazilerde, mera ve yaylalarda, tarlalarda, köylerde, şehir merkezlerinde ve yollarda vb. alanlarda yakalanan kaçak ve izinsiz gelen göçerler ile hayvan sürülerine ve bu ''Valilik Genel Emri'' hükümlerine uymayanlara ayrı ayrı olarak da gerekli yasal ve cezai işlemleri uygulayabilecektir. İlgili kurumlar kendi aralarında koordinasyonu sağlamak için iletişim bilgilerini paylaşacak ve iletişimi sağlayacaklardır. Bu çerçevede resmi görevliler, memur ahlakına ve Devlet ciddiyetine yakışır bir tavır ve davranış içerisinde sorumlulukları paylaşarak özverili olacaklardır.
17-Kamu görevlilerinin ve güvenlik kuvvetlerinin hayvanlar ve hayvan sahipleri ve yanlarında bulunan kişiler ile ilgili yapacakları iş ve işlemlerde, talep halinde diğer kamu kurumları ve yerel yönetimler gerekli araç-gereç ve insan gücü desteğini vermek zorundadırlar.
Yukarıda açıklanan emirlere uymayanlar hakkında; fiilleri ile ilgili olarak kanunlarda başka özel bir hüküm bulunmadığı takdirde 5442 Sayılı İl İdaresi Kanununun 11/A, 11/C ve 66. Maddeleri ile 5326 Sayılı Kabahatler Kanununun 32. Maddesi gereğince ''Emre aykırı davranış'', 40. Maddesi gereğince ''Kimliği Bildirmeme'', 41. Maddesi gereğince '' Çevreyi kirletme'', 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununun 265. Maddesi gereğince ''Görevi yaptırmamak için direnme'' suçundan, 2872 Sayılı Çevre Kanunu ve ilgili Yönetmelikleri gereğince çevreye verdikleri zararın konusu doğrultusunda kanuni işlem yapılacak ve idari yaptırım uygulanacaktır. Ayrıca 3091 Sayılı Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında kanun hükümleri ile görevini ihmal eden ve kötüye kullanan muhtarlar ile diğer kamu görevlileri hakkında da 4483 Sayılı Kanuna göre Valilik ve Kaymakamlıklarca gerekli yasal işlemler yapılacaktır.
